Pelplin i Doberan. Architektura opactw spokrewnionych filiacyjnie

Jest coś magicznego w opactwach cysterskich, które zintegrowane z przyrodą i krajob­razem urzekają skalą i dostojeństwem budowli konwentualnych, zachwycają grą światło­cienia i wyrafinowaną plastycznością pełną harmonii oraz umiaru. Jest także zdumie­wające, jak różne uczucia i skojarzenia budzą te budowle. Dla niektórych klasztor to wyraz odwiecznej “tęsknoty za rajem”, obrazujący uniwersalną dążność człowieka do życia w sfe­rze sacrum. Dla innych istotniejszy jest aspekt formalny i koncentrują się na cechach podkreślanych już przez św. Bernarda z Clairvaux: [ … ] estetyczna i fizyczna doskonałość konstrukcji ewoluują równocześnie. W miarę jak wyłania się forma domu z materiałów i przebiegu budowy, pojawia się też piękno budowli.